Tarih: 29 / Nisan / 2024 //Sayfa hit sayısı:  4575   

Plasmodiophora brassicae
Kök Uru



Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Plasmodiophora brassicae Woronin Lahana, diger Crucifer familyasi ve bir çok süs bitkilerinde hastalik yapan toprak kökenli patojendir ve bu hastaligin oldukça uzun bir tarihi geçmisi vardir. Hastalik etmeni ilk olarak 13. yüzyilda Avrupada tespit edilmisdir. Hastalik etmeninden ekonomik olarak zarar gören en önemli ürünlerar asinda lahana, karnibahar ve turp bulunmaktadir. Fungal etmen Myxomycetes sinifina ait olup, akiskan küfler olarak da adlandirilirlar ve fungusun 9 fizyolojik irkinin var oldugu bildirilmektedir. Baslangiç infeksiyonlari zoosporlarinin topraga birakilmasi ile baslamaktadir. Bu sporlar bitkilerin kök uçlarina saldirirlar ve palsmodiumlarini meydana getirirler. Bu yapi bu sinifa ait funguslara ait bir özellik olup, içerisinde çok sayida nukleus bulunan sekilsiz ya da biçimsiz amip formunda bir yapidir. Bunlarin ilk fonksiyonu içerisinde zoosporlarin olusmasini saglayan 4-8 adet arasinda sporongialari üretmesidir. Bu sporlar konukçu dokusu içerisinde zoosporonsiumlarin bulundugu noktalardaki deliklerden disari serbest birakilirlar. Sekonder zoospor infeksiyonlari kanukçuyu tekrar infekte eder ve plasmadiumlarini meydana getirirler. Bu olusan plasmadiumlarda genç bitkilerin kök dokularini direk olarak infekte etme kabiliyetine haizdirler. Bunlar kalinlasmis sekonder kökleri ve yaralanmis gövde dokularini da infekte edebilirler. Plasmodia konukçu dokusundaki iletim demetleri de dahil olmak üzere farkli hücrelere giris yapabilir ve giris yaptiklari hücrelerin büyümesine (hypertrophy) ve bu hücrelerin asiri bölünmelerine (hyperplasia) neden olmaktadirlar. En son olarak da bu plasmadiumlar konukçu dukusu içerisinde dinlenme sporlari meydana getirirler. Bu sporlar sekonder infeksiyonlar sonucu konukçu dokusu içerisinde meydana gelen çatlaklardan topraga serbest birkilmaktadir. Hastaligin gelisimi serin ve nemli asit topraklarda daha iyi olmaktadir. Hastalik etmeni çok genis bir sicaklik dizisine sahip topraklarda gelismesine ragmen, optimum sicaklik istekleri 25-30 °C arasindadir. Hastalik etmeni toprakta, bitki artiklari üzerinde ve Cruciferlere ait yabanciotlar üzerinde uzun yillar canliligini dinlenme sporlari olarak koruyabilir. Hastalik etmeni bir bölgeden diger bölgeye bulasik toprak, bitki materyelleri ve su ile tasinmaktadir. Ayrica infekteli bitki kökleri ile beslenen hayvanlarin pislikleri ile de hastaligin tasindigi bildirilmektedir.


Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):
Kök uru hastaliginin baslangiç belirtileri hafif oldugundan köklerdeki ilk urlarin tespiti oldukça zordur. Infekteli olan bitkilerin toprak üstü aksamlarinda görülen belirtiler ise bodurluk ve solgun yesil ya da sari yapraklarin varligidir. Bitkiler siddetli olarak etkilendiklerinde toprak üstü aksamalari besin ve su alimlarinin sekteye ugramasindan dolayi, bitkiler besin eksikligi ya da kuraklik stresine girmis gibi görünürler. Bu bitkilerde saramalar meydana gelir ve özellikle sicak havalarda bariz olmak üzere solgunluklar ortaya çikmaktadir. Böyle bitkiler sökülüp kontrol edildiklerinde kök ve toprak alti gövedelerinin alisilmisin disinda büyümüs olduklari görülür ve bu asiri büyümeden dolayida hastalik ismini almaktadir. Bitkilerde meydana gelen bu sikinlikler küçük yuvarlak siskinlerden tutun da daha büyük parmak ya da ig seklindeki siskinliklere kadar degisebilir. Kök siteminin bir kismi ya da tamami da hastaliktan etkilenebilir.





Mücadelesi
Kültürel mücadele
1. Mümkün mertebe yetistiricilik yapilacak alanlarin hastaliktan ari olamasina dikkat edilmeli, daha önce yetistiricilik yapilacak alanlarada hastalik bulunuyorsa, hastaligin ortaya çikkacagi göz önünde tutulmalidir. Bu yüzden baska alanlarda yetistiricilik yapilmalidir.
2. Yetistiricilik yapilan alanlar iyi drene edilmeli ve toprak asitligi 7.2 ya da üzerinde olmalidir.
3. 7-10 yil gibi uzu süre ürün rotasyonu yapilmalidir. Arastimacilar bugday bitkilerinin ürün rotasyonunda kullanilmasi hastaligin inokulum kaynaginin azaltilmasinda en fazla fayda saglayan bitkiler olduklarini bildirmektedirler.
4. Hastaliktan ari ve temiz bitkilerin kullanimi.
5. Topak asitligini artirmak için kireç kullanimi ya da toprak asitligini artirici gübre uygulamalarina önem verilmelidir.
6. Sulama suyunun infekteli alanlardan geçirilmemesine ve bulasik sularin kullanilmamasina dikkat edilmeli.
7. Dayanikli varyetelerin tercihi.
8. Sicak bölgelerde toprak solarizasyonu uygulanabilir.
Kimyasal mücadele
Hastalik etmenine karsi dikimden önce toprak ilaçlamasi önerilmektedir. Kullanilan kimyasal ilaçlar; Chloropicrin, Methyl bromide, Metham-sodium, Di-trapex, ya da Dazomet gibi ilaçlar özellikle dikimden 14-21 gün önce uygulanmalidir. Kimyasal ilaçlamada özellikle PCNB, Banlate ve Trichlamide fungisitleri de önerilmektedir. Fideler sasirtilmadan önce Benomyl and trichlamide içeren sulama suyuna daldirilabilir.
K
Etmenin sitematiğini görmek istiyorsanız etmenin ismini tıklayınız
Plasmodiophora brassicae
 

Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net